Vasko Kostić "Vijesti"

Tunja ne šteti morskoj flori i fauni

PISMA UREDNIKU

“Tunja nije značajna koliko javnost misli” - takav je naslov uokvirenog teksta na udarnom mjestu članka o planovima za ostrvo Sveti Marko („Vijesti“ 15. 01. 2009), ali tako misle pojedinci, koji ne predstavljaju javnost.

 
Tunja nije naziv za čitav plićak od mjesta Ponta Gabrio na ostrvu Sveti Marko do Senjala (svetionika) nego samo za jedan uski i dublji prolaz kojim mogu proći barke. Izraz „tunja“ je iz istog arhaičkog korijena kao lokalizam „tunjel“ (tunel). Istorijsko ime za čitav plićak je „perporrella“ što na venetskom znači lukobran. To se vidi napisano na staroj geokarti iz 1716. često objavljivanoj, ali se najlakše može naći uz naslovnu stranu monografije „Tivat“ (Beograd, 1983). Tu se vidi i da Bobovište (Bobovac) nije bilo na Tunji, ili bilo gdje na ostrvima nego na kraju polja do zapadnog kraja sadašnje aerodromske piste. Na to su ukazali i arheološki nalazi prilikom gradnje aerodroma i prilično obimna literatura. Česte jake bure tremontane od tjesnaca Verige, uradile su svoje.

 
Sravnile su i potopile prirodni lukobran, koji je štitio južni obalu ostrva i lučicu Gabrio, do koje je bila crkva Sv. Arhangela Gabrila po kojoj je i izvorni naziv ostrva. Kasnije je privremeno nazvano Stradioti, pa u novije vrijeme Sveti Marko. Što bi bilo prirodnije nego da se lukobran obnovi? Po čemu bi lukobran trebalo nazivati Palaco? To može biti naziv luksuznog hotela ili palate. Ako se nekome ne sviđa da se zove Lukobran, zašto ne bi valjalo ime Porporela? Ono jeste strano, ali je i istorijsko i popularno, pa je i opjevano u primorskim ljubavnim pjesmama. Što bi to smetalo, ako ne smeta da zvanično ime naše države mnogi nazivaju stranim imenom?

Nepromišljene priče da bi sa tim bila ugrožena morska flora i fauna služe da se nešto „pametno“ kaže. Samo jedna ispuštena u more kanalizacija sa deterdžentima, kakvih ima na hiljade duž razuđene obale Boke, više nanosi štete flori i fauni nego mnoge tone kamena i čiste zemlje koja više hrani nego što truje. Koliko je napravljeno velikih vještačkih ostrva, ne samo u arapskim zemljama nego i širom svijeta, a da se niko nije požalio na osiromašenje ribljeg fonda ili podmorskog bilja? Naprotiv, tamo gdje su planski ostavljane šupljine za cirkulaciju mora i skloništa sitnije ribe, za kratko vrijeme riblji fondovi su znatno porasli.

Destruktivna morska sila abrazija nije sravnila sa morem samo porporelu nego je ugrozila cjelokupnu razvijenu dužinu obale. Naročito južnu stranu gdje vire iz mora temelji zaštitnih zidova udaljeni dva i više metara od sadašnje obale. Zar ne bi trebalo vratiti ovom svetom ostrvu ono što mu je more „odgrizlo“, ako je već i Bog pružio neponovljivu priliku da se to uradi?

I na kraju, da obrađivačima planova i nadležnim ministarstvima koji ih usvajaju, ukažemo na terminološke greške u nazivima koje koriste u elaboratima:

 
U Boki ne postoji crkva Gospa od Otoka, niti ostrvo Gospa od Otoka. Postoji otok Gospe od Milosti i na njemu istoimena crkva, ili Bogorodičino ostrvo. Ne postoje ni ostrva Sveti Marko i Ostrvo cvijeća. To nisu nazivi ostrva (bar ne zvanični) nego nazivi hotelskih kompleksa koji decenijama više ne postoje. Ostrvima niko nije zvanično promijenio milenijumski stara imena i nema razloga da ih neko mijenja po svojoj volji.

Vasko Kostić, NVO „Miholjski zbor“

Vijesti 21.01.2009