Mr Jovica Martinović o Tunji

Mnogo određenije i konkretnije, problemu betoniranja tunje suprotstavlja se jedan od naših najpoznatijih naučnih radnika čije je ime davno i daleko prevazišlo granice Crne Gore.

--o0OOO0o--

Poznati bokeljski arheolog upozorava da je država odgovorna prema svojoj kulturnoj baštini na i oko ostrva Sveti Marko

MARTINOVIĆ:

SVETI MARKO JE

KULTURNA RIZNICA

Stradioti Tunja i Gospa_______________________________Foto:NB

Poznati bokeljski arheolog i pisac, nekadašnji dugogodišnji direktor Pomorskog muzeja i Raegionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kotoru, mr Jovica Martinović, upozorio je na izuzetnu kulturološku i prirodnjačku vrijednost ostrva Svetti Marko i njegove okoline gdje se nalaze jedni od najbogatijihi najznačajnijih arheoloških lokaliteta na Crnogorskom primorju.

Vlasnik ostrvca, ruska kompanija „Metropol“ uz podršku Vlade Crne Gore, planira da na Svetom Marku izgradi elitno turističko naselje sa hotelom i privatnim vilama, kao i da naspe oko 120 hiljada hektara mora oko ostrva, posebno na plićini Tunja gdje bi se gradilo vještačko poluostrvo „Palazzo“. Okolina Svetog Marka u stručnim krugovima, važi i za jednu od potencijalnih lokacija drevnog rimskog grada Agruviuma.

„Još uvijek u to nismo sigurni jer nije izvršeno detaljno pretraživanje morskog dna oko ostrva. Govori se i o drevnom gradu Bobovcu koji je prema predanju, bio izmedju Prevlake, Svetog Marka i Kalardova. Na Svetom Marku nije detaljnije izvršeno ni arheološko istraživanje same površine ostrva.“- ističe mr Jovica Martinović dodajući da su prilikom izgradnje teniskih terena za potrebe „Putnikovog“ i ljetovališta francuskog „Cluba Mediteranee“ na ostrvu sedamdesetih godina, arheolozi konstatovali prisustvo ostataka amfora, grnčarije i „nekih neidentifikovanih zidova koji su se jedva nazirali“.

„Tu je već tada trebalo izvesti detaljnija arheološka istraživanja, ali to medjutim nije uspjelo jer je proglašen „viši društveni interes“ da se ostrvo što prije stavi u turističku funkciju. Samo ti nalazi od prije skoro 40 godina, dovoljna su indicija da se prije bilo kakvih gradjevinskih radova na Svetom Marku koji bi išli na devastaciju prostora, na krčenje šiblja i skidanje površinskog sloja zemlje, mora obavezno izvesti arheološko istraživanje.“- ističe Martinović dodajući da je to predvidjeno i važećim Zakonom o zaštiti spomenika, kao i „njegovim nakaradnim surogatom koji je u obliku nacrta, upravo bio na javnoj raspravi“.

„Tu obavezu državi nameću i medjunarodne konvencije koje je naša zemlja preuzela kao svoje „opterećenje“ od stare SFRJ čiji je Crna Gora jedna od nasljednica. To je čitav niz konvencija o zaštiti spomenika kulture, arheološkim iskopavanjima itd, a koje zemljama-potpisnicama nalažu da obavezno moraju izvesti prethodna arheološka istraživanja na lokacijama kakav je i ova na Svetom Marku.“. Martinović je objasnio da prema indicijama i analogiji sa susjednom Prevlakom na kojoj su otkriveni značajni tragovi još iz vremena srednje i kasne antike do najranijeg preromaničkog perioda od 9. do 11.vijeka, za očekivati da i na Svetom Marku je bila najmanje jedna značajna crkvena gradjevina, najvcjerovatnije crkva Svetog Gabriela, po kojoj je čitav otok nekada i nosio ime Gabrio, da bi kasnije bio nazvan Stradioti jer je na njemu bio vojni logor stradiotesa – grčkih vojnika u mletačkoj službi.

„Indicije postoje, čak i kod starijih autora, podaci da se tamo na samom kraju ostrva prema Prevlaci postoje podaci jedne veće gradjevine – koje i kakve, to bi tek detaljna sitraživanja trebalo da pokažu.“- istakao je Martinović dodajući da se mora izbjeći ponavljanje „slučaja Prevlake i onoga što na njoj radi Mitropolija crnogorsko-primorska, kao eklatantnog primjera devastacije i nemoći ili nevoljnosti države da to spriječi“.

On je naglasio da se namjere investitora na Svetom Marku kojima potporu daje država, uklapaju u kontinuitet devastacije kojemu je prostor Boke su zadnje vrijeme intenzivno izložen.

„Država bi ovdje naprotiv, trebalo da pokaže svoju snagu – jednostavno ako hoće da kaže da je država, jer to više nije pitanje devastacije samo arheološkog lokaluiteta, već užasne devastacije prostora, a ne smije se zaboraviti da je Boka Kotorska uvrštena na listu 25 naljepših zaliva na svijetu. Ako se dozvole još jedni Lipci, još jedna Zvala, „budvanizacija“ Boke, uništavanje onih divnih prirodnih plažica, onda ova država može da kaže – izvinite, šalila sam se, ja nisam država.“- istakao je Martinović.

Predvidjeno nasipanje mora oko Svetog Marka i Tunje on je nazvao „totalnim uništenjem prirodne ljepote i nečega što smo dobili od prirode i naslijedili od naših potomaka kojima smo je dužni netaknutu predati“.

Siniša Luković